Biyoloji, 9.Sınıf, Canlılar Dünyası, Bölüm 4

Sitoplazma ve Organeller

Bir hücrenin içinde neler var ?

1. Sitoplazma
2. Ribozom
3. Endoplazmik Retikulum
4. Golgi Cisimciği
5. Lizozom
6. Mitokondri
7. Plastidler
8. Koful
9. Hücre iskeleti elemanları
10. Sentrozom
11. Çekirdek

Bitki Hücresi Organelleri

Sitoplazma;hücre zarı ile çekirdek arasını dolduran yumurtanın akına benzer yarı akışkan sıvıdan oluşur.

Ribozom; görevi protein sentezidir.Sitoplazma içinde serbest veya endoplazmik retikuluma tutunmuş hâlde bulunurlar.

Endoplazmik retikulum;hücre zarından hücre çekirdeğine kadar uzanan kanallar sisteminden oluşmuştur. Görevi madde iletimi ve bazı maddelerin depolanmasıdır.

Golgi Cisimciği;üretim, salgılama, paketleme ve depolama merkezi gibidir. Tek kat zarla çevrili kesecikler sistemidir.
Lizozom; hücre içi sindirimde görevlidir. Lizozom içerisinde sindirim enzimleri bulunur.

Mitokondri; hücrenin enerji santralidir, başka deyişle ATP üretim merkezidir.

Çift zarlı organeldir.

Mitokondrimizi annemizden alırız.

Plastidler; bitki hücrelerine rengini veren organellerdir. 

• Kloroplast,kromoplast,lökoplast olarak 3 grupta incelenir.
• Kloroplastlar klorofil taşırlar. Yeşil renklidirler. Fotosentezin yapıldığı organellerdir.
• Kromoplast, bitkilerde yeşil dışındaki diğer renk pigmentlerini taşır.Kromoplasta kırmızı renk veren likopen, sarı renk veren ksantofil, turuncu renk veren madde ise karoten olarak adlandırılır.
• Lökoplast renksiz plastittir. Görevi bitkinin kök, toprak altı gövde, tohum gibi organlarında nişasta, protein, yağ gibi besinleri depolamaktadır.

Koful;temel görevi depolama ve atıkların uzaklaştırılmasıdır. 

Bitki hücrelerinde kofullar büyük ve az sayıda, hayvan hücrelerinde ise küçük ve çok sayıda görülür.

Hücre iskeleti; hücreye şekil verir ve destek sağlar.

Mikrofilamentler,mikrotübüller ve ara filamentler hücre iskeleti elemanlarıdır.

Sentrozom; hücre bölünmesinde görev alır.

Hepimiz sentrozomlarımızı babamızdan alırız. Olgunlaşan yumurtada sentrozom yoktur. Yumurta spermle birleştiğinde, spermin baş kısmındaki sentrozom yumurtaya geçmektedir.

Hayvan Hücresi Organelleri

Çekirdek;Ökaryot hücrenin kalıtım merkezi olan çekirdek; büyüme, bölünme ve onarım gibi metabolik olayları denetlemektedir. 

Bir hücre çekirdeği; çekirdek zarı, çekirdek plazması, çekirdekçik ve kromatin iplikçiği olmak üzere dört kısımdan oluşmaktadır.

Ribozom iki alt birimden oluşur.

Elektron mikrokopunda ER,ribozom ve çekirdek

Hücrelerimizdeki mitokondri ve ribozomun göreceli olarak büyüklükleri

Işık mikroskopunda Elodea bitkisinde kloroplastlar

Elektron mikroskopunda mitokondri